Barbaros Hayreddin Paşa Kimdir, Hayatı ve Zaferleri

Barbaros Hayreddin Paşa

Gerçek ismi Hızır Reis idi. Hayreddin adını ona Yavuz Sultan Selim hizmetlerinden dolayı vermiştir. “Dinin hayırlısı” demektir. Barbaros ise ağabeyinin adıdır. Avrupalılar ağabeyi Oruç Reis’e kızıla çalan sakalı yüzünden “Barba Rossa” adını vermiştir. Oruç Reis’in ölümünün ardından bu ismi Hızır Reis aldı, Türkçeye Barbaros olarak geçti.

BARBAROS HAYREDDİN PAŞA’NIN HAYATI

Hayreddin Paşa, 1470’li yıllarda Selanik Vardar Ağalarından ve Midilli fatihlerinden Arnavut veya Türk bir sipahi olan babası Vardari Yakup Ağa ile ada halkından Rum Katerina’nın dört oğlundan biri olarak Midilli adasında doğdu. 

Deniz ticareti yaparken yaşadığı tutsaklık nedeniyle korsan olmaya karar veren Oruç Reis’e bir süre sonra kardeşi Hızır Reis de katıldı. Akdeniz kıyılarına akınlar düzenleyip, ganimetler elde ettiler. Ünleri bütün Akdeniz’e yayıldı. İki kardeş Tunus Sultanı Muhammed ile anlaşarak Tunus’taki Halkü’l-Vaâd (La Gaulette) liman kalesini kullanmaya başladı. Hızır ve Oruç Reisler, ele geçirdiği ganimetin beşte birini Tunus sultanına veriyor, kalan malları Tunus pazarında satıyorlardı.

Hızır ve Oruç 1516'da ele geçirdikleri yüklü bir gemiyi armağan olarak Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim'e gönderdiler. Bunun üzerine Yavuz Sultan Selim de onlara verdiği desteğin bir ifadesi olarak armağanlar yolladı. Oruç Reis ve Hızır Reis'in, ağabeyleri İshak'ın da kendilerine katılmasından sonra korsanlıkla yetinmeyip Kuzey Afrika'da toprak edinmeye başladılar. 1516'da Cezayir'e yerleştiler ve şehrin idarecilerini kanlı bir darbe ile indirdiler. Ancak, İspanyollar ile olan savaşlarında Oruç Reis vefat etti.

Barbaros'un Kaptan-ı Derya "Hayreddin" olması

Cezayir etrafındaki fırtınalı ve gitgelli yılların ardından Kanuni Sultan Süleyman Alman seferindeyken Mora adalarının saldırı almasıyla Osmanlı yönetimi zor duruma düştü. Kanuni, Hızır Reis’i İstanbul’a çağırdı ve ona 1533’te “Hayreddin” ismini vererek onu Osmanlı donanmasının başına “Kaptan-ı Derya” olarak atadı.

Hayreddin Paşa 1534'te Akdeniz'e açıldı ve Tunus'u ele geçirdi. Ancak ertesi yıl Haçlı donanması karşısında Tunus'u bırakmak zorunda kaldı ve İstanbul'a döndü. 1536'da daha güçlü bir donanmayla yeniden Akdeniz'e açılan Barbaros, İtalya kıyılarını vurdu ve Ege Denizi'ndeki Venedik adalarını Osmanlı topraklarına kattı.

Preveze Deniz Savaşı

Osmanlıların Akdeniz’deki denetiminin artması üzerine bir "Haçlı donanması" kuruldu. Haçlı donanması ile Osmanlı donanması 1538'de Arta Körfezi önlerinde karşılaştı. Haçlıların 600'den fazla gemisi vardı. Hayreddin Paşa komutasında ise 122 kadırga ve forsalar dışında 20 bin asker vardı. Toplamı 80 bin kişiyi bulan bir deniz savaşı daha önce hiç görülmemişti. Savaş sonucunda Haçlı donanması 128 gemisini kaybetti, 29'u da Osmanlı denizcileri tarafında ele geçirildi. Hayreddin Paşa hiçbir gemisini kaybetmezken 400 kadar askeri savaşta ölmüştü. Hayreddin Paşa, tarihe Preveze Deniz Savaşı olarak geçen savaşın mutlak galibiyetini Osmanlı devletine kazandırdı. Bu zafer Osmanlı Devleti’nin Akdeniz'deki egemenliğini pekiştirdi.

1540’lara geldiğimizde Fransa Kralı I. François, Şarlken'e karşı Osmanlılardan yardım istedi ve Kanuni de Barbaros’u Fransa’nın Akdeniz kıyılarına gönderdi. Barbaros, 1543'te Toulon'da Fransız donanmasıyla birlikte Nice'i aldı. Ertesi yıl İstanbul’a dönen Barbaros Hayreddin Paşa, 4 Temmuz 1546’da burada vefat etti ve Beşiktaş'taki türbesine defnedildi.